Yr wyf wedi adnabod y Cynghorydd Dyfrig Siencyn ers dyddiau ein plentyndod. Yr oeddwn yn adnabod, ac yn parchu, ei dad a'i fam. Yr oeddwn yn mynychu'r Ysgol Sul efo ei ddiweddar wraig a Glyn, ei dad yng nghyfraith, oedd y dylanwad unigol all-deuluol pwysicaf ar fy mywyd yn ystod fy nglaslencyndod. Nid oes gennyf unrhyw awydd, na diddordeb, mewn cefnogi unrhyw sen ar ei enw da. Mae Dyfrig yn ddyn da, mae o wedi rhoi oes o wasanaeth i'w gwlad ac mae o'n gynghorydd didwyll a diwyd.
Wedi dweud hynny yr wyf yn credu bod rhai o ymosodiadau Cai Larson ar Lais Gwynedd parthed sen honedig a wnaed yn erbyn Dyfrig gan Gwilym Euros yn methu pwynt sylfaenol. Sef pam bod pobl yng Ngwynedd wedi dewis ethol 13 o gynghorwyr Llais Gwynedd i wrthwynebu Plaid Cymru.
Mae Cai yn honni mae Casineb at y Blaid a Chwerwedd at y Blaid sydd wedi arwain at fodolaeth a chefnogaeth i Lais - mae hyn yn gwbl anghywir. Siomedigaeth yw'r teimlad pwysicaf.
Mae fy nhad wedi pleidleisio i Blaid Cymru ers y pumdegau cynnar, ers y tro cyntaf iddo gael pleidleisio wedi ei Wasanaeth Cenedlaethol.
Dydy dad erioed wedi bod yn amlwg yn y Blaid, ond mae o wedi bod yn driw. Ar ôl i Dafydd El ennill yn '74 fy nhad wnaeth cymoni a pheintio swyddfa etholaeth gynta’r Blaid er mwyn troi'r twll o le rhataf roedd y Blaid yn gallu fforddio i ymddangos fel lle eithaf dechau i AS barchus cynnal wasanaeth etholaethol ynddo!
Cafodd fy nhad hartan ar ddiwrnod etholiad cyngor yn yr wythdegau. Roedd o'n gwrthod mynd yn yr ambiwlans oni bai ei fod yn stopio wrth y bwth pleidleisio er mwyn iddo gael bwrw ei bleidlais olaf dros y Blaid cyn mynd ar ei ffordd i'r ysbyty i farw. Diolch byth nid farw bu ei ran, ac y mae o wedi cael cyfleoedd lawer i bleidleisio o blaid y Blaid mewn sawl etholiad ers hynny.
Ym mis Mai, yn 75 oed, fe bleidleisiodd fy nhad yn erbyn Plaid Cymru am y tro cyntaf yn ei fywyd! Roedd o'n torri ei galon o deimlo ei fod wedi ei orfodi i'r fath sefyllfa. Fe roddodd ei gefnogaeth i Lais Gwynedd oherwydd ei fod wedi ei siomi yn arw bod Plaid Cymru, o bob plaid, wedi penderfynu amddifadu ei or-wyrion ac wyresau rhag addysg Gymraeg leol wych o'r radd flaenaf.
Yn bersonol yr wyf wedi fy siomi efo Plaid Cymru ers rai blynyddoedd. Fy siomedigaeth fwyaf yw diffyg brwdfrydedd y Blaid dros gefnogi achos annibyniaeth a'i chwilfrydedd o blaid Sosialaeth Brydeinig.
Mae rhai o gynghorwyr Llais Gwynedd, Alwyn Gruffudd, Gwilym Euros, Seimon Glyn, Now Gwynys ac ati wedi bod yn graig i'r achos cenedlaethol ers blynyddoedd. Nid casineb tuag at achos y genedl sydd wedi troi'r fath bobl yn erbyn y Blaid, na chwerwedd personol. Bydda bob un ohonynt yn falch o fod yn aelodau o Blaid Genedlaethol Cymru.
Y gwir amdani yw bod Plaid Cymru wedi colli ei ffordd, wedi anghofio ei sylfaen ac wedi siomi rhai o'i gefnogwyr gwresocaf a mwyaf brwd. Yn hytrach na galw'r cefnogwyr yna'n enllibwyr dan din sur, fel mai Cai yn gwneud, llesach i'r Blaid byddid syrthio ar fai, a cheisio cael y siomedig yn ôl i'r babell, cyn i Lais Gwynedd cael ei droi yn Llais Cymru Gyfan!
27/09/2008
Diolch Rhodri!
Pan oeddwn tua 17 oed roedd fy rhieni yn ofidus iawn o fy nghefnogaeth i Gymdeithas yr Iaith. Roeddynt yn teimlo bod cefnogi'r iaith yn hwb i bobl fel Dafydd Iwan a'i griw, ond rhywbeth oedd am wneud niwed i blentyn tŷ cyngor di niwed fel fi.
Offrwm aberth bydda restio hogyn bach Mr a Mrs Wmffras yn hytrach na weithred wladgarol arwrol. O herwydd eu pryder cefais siars gan Mam a Dad i beidio â mynychu protest arbennig yn erbyn tai haf yn Harlech. Er gwaethaf eu siars mi fynychais y brotest. Fel rhan o'r brotest fe dorrodd y protestwyr twll yng nghefn sied gweithwyr y safle.
Tra bod Cadeirydd y Gymdeithas wrthi'n gwneud araith, mi sylwais fod camerâu'r BBC yn cael eu hanelu ataf i. Doeddwn i ddim am i Mam a Dad fy ngweld ar newyddion Cymreig y BBC yn gwneud yr hyn cefais siars i'w beidio â'i gwneud, felly dyma fi'n rhedeg trwy'r sied, a thrwy'r twll yn ei chefn er mwyn ffoi y camerâu. Ond och a gwae cefais fy ffilmio yn dod allan o'r twll gan HTV mewn modd oedd yn awgrymu mae fi oedd y fandal creodd y twll! Dangoswyd y ffilm ar raglenni newyddion Cymraeg a Saesneg HTV, ac yr oeddwn mewn dŵr poeth efo'r rhieni am ddyddiau wedi'r darllediadau.
Rwy'n hynod o ddiolchgar i Rhodri Williams, un o fawrion y Gymdeithas ar y pryd, am sicrhau nad oes raid i brotestiwr arall dioddef y fath embaras! Diolch iddo bydd camerau HTV, byth eto, yn ffilmio ochor arall stori newyddion y BBC!
Offrwm aberth bydda restio hogyn bach Mr a Mrs Wmffras yn hytrach na weithred wladgarol arwrol. O herwydd eu pryder cefais siars gan Mam a Dad i beidio â mynychu protest arbennig yn erbyn tai haf yn Harlech. Er gwaethaf eu siars mi fynychais y brotest. Fel rhan o'r brotest fe dorrodd y protestwyr twll yng nghefn sied gweithwyr y safle.
Tra bod Cadeirydd y Gymdeithas wrthi'n gwneud araith, mi sylwais fod camerâu'r BBC yn cael eu hanelu ataf i. Doeddwn i ddim am i Mam a Dad fy ngweld ar newyddion Cymreig y BBC yn gwneud yr hyn cefais siars i'w beidio â'i gwneud, felly dyma fi'n rhedeg trwy'r sied, a thrwy'r twll yn ei chefn er mwyn ffoi y camerâu. Ond och a gwae cefais fy ffilmio yn dod allan o'r twll gan HTV mewn modd oedd yn awgrymu mae fi oedd y fandal creodd y twll! Dangoswyd y ffilm ar raglenni newyddion Cymraeg a Saesneg HTV, ac yr oeddwn mewn dŵr poeth efo'r rhieni am ddyddiau wedi'r darllediadau.
Rwy'n hynod o ddiolchgar i Rhodri Williams, un o fawrion y Gymdeithas ar y pryd, am sicrhau nad oes raid i brotestiwr arall dioddef y fath embaras! Diolch iddo bydd camerau HTV, byth eto, yn ffilmio ochor arall stori newyddion y BBC!
Cerdyn Adnabod Saesneg - dim diolch!
Rwyf wedi bod yn ansicr erstalwm am rinweddau'r dadleuon yn erbyn cael cerdyn adnabod swyddogol. Yr wyf byth a beunydd yn cael fy ngofyn am brawf o bwy ydwyf. Agor cyfrif banc, tynnu pres allan o'r cyfrif sydd gennyf yn barod. Benthyg ffilm, codi llythyr o'r swyddfa bost, cael cerdyn darllen llyfrgell, amgueddfa neu archifdy a chant a mil o bethau eraill.
Oherwydd fy iechyd 'dwi ddim yn cael gyrru ac rwy'n anghysurus wrth deithio tramor, felly nid oes gennyf drwydded gyrru na thrwydded teithio, y ddau brawf adnabod mwyaf derbyniol i'r rhai sy'n mynnu prawf adnabod. Yr wyf wedi cael fy ngwrthod rhag derbyn ambell i wasanaeth trwy fethu darparu prawf adnabod derbyniol. Mi fuaswn, gan hynny, yn croesawu ffurf ar brawf adnabod cydnabyddedig sy' ddim yn ddibynnol ar fy ngalluoedd na fy ymarferion; prawf adnabod derbyniol sy' jyst yn dweud mai fi di fi - rhywbeth megis cerdyn adnabod gwladol.
Un o'r rhesymau pam fod rhai yn gwrthwynebu cardiau adnabod yw oherwydd y ffordd y maent wedi eu cam ddefnyddio mewn gwledydd a chyfnodau gwahanol i roi adnabyddiaeth i unigolyn nad yw yn gallu cydnabod ei hunaniaeth trwyddi. Megis cardiau adnabod yr Almaen yn y 30au neu De'r Affrig hyd y 90au. Hyd heddiw, doeddwn i ddim yn credu bod ddarpar gardiau adnabod y DU am gael eu defnyddio yn y fath modd.
Yn ôl stori ar wefan BBC Cymru, sydd heb ei ailadrodd ar unrhyw wasanaeth newyddion arall, mae'r Swyddfa Gartref wedi gwrthod cais i gynnwys y Gymraeg ar gardiau adnabod. Does dim modd imi gario cerdyn adnabod uniaith Saesneg, bydda'r fath gerdyn ddim yn cydnabod fy hunaniaeth i, mi fyddai'n rhoi ffug adnabyddiaeth imi, mi fyddai'n wrthyn.
Sylwadau pellach yn y Fain
Oherwydd fy iechyd 'dwi ddim yn cael gyrru ac rwy'n anghysurus wrth deithio tramor, felly nid oes gennyf drwydded gyrru na thrwydded teithio, y ddau brawf adnabod mwyaf derbyniol i'r rhai sy'n mynnu prawf adnabod. Yr wyf wedi cael fy ngwrthod rhag derbyn ambell i wasanaeth trwy fethu darparu prawf adnabod derbyniol. Mi fuaswn, gan hynny, yn croesawu ffurf ar brawf adnabod cydnabyddedig sy' ddim yn ddibynnol ar fy ngalluoedd na fy ymarferion; prawf adnabod derbyniol sy' jyst yn dweud mai fi di fi - rhywbeth megis cerdyn adnabod gwladol.
Un o'r rhesymau pam fod rhai yn gwrthwynebu cardiau adnabod yw oherwydd y ffordd y maent wedi eu cam ddefnyddio mewn gwledydd a chyfnodau gwahanol i roi adnabyddiaeth i unigolyn nad yw yn gallu cydnabod ei hunaniaeth trwyddi. Megis cardiau adnabod yr Almaen yn y 30au neu De'r Affrig hyd y 90au. Hyd heddiw, doeddwn i ddim yn credu bod ddarpar gardiau adnabod y DU am gael eu defnyddio yn y fath modd.
Yn ôl stori ar wefan BBC Cymru, sydd heb ei ailadrodd ar unrhyw wasanaeth newyddion arall, mae'r Swyddfa Gartref wedi gwrthod cais i gynnwys y Gymraeg ar gardiau adnabod. Does dim modd imi gario cerdyn adnabod uniaith Saesneg, bydda'r fath gerdyn ddim yn cydnabod fy hunaniaeth i, mi fyddai'n rhoi ffug adnabyddiaeth imi, mi fyddai'n wrthyn.
Sylwadau pellach yn y Fain
26/09/2008
Anwireddau Gwir Gymru
Onid oes yna rywbeth chwerthinllyd yn y ffaith bod mudiad o'r enw Gwir Gymru yn lansio ei hymgyrch trwy raffu anwireddau?
Mae'r Mudiad True Wales (creadigaeth y BBC yw'r cyfieithiad o'r enw i'r Gymraeg, wrth gwrs) yn honni maen nhw yw'r unig rai sydd yn cynrychioli barn y mwyafrif sydd am i Gymru parhau yn rhan o'r Deyrnas Gyfunol. Maent am wneud hyn trwy ymgyrchu yn erbyn pwerau ychwanegol i'r Cynulliad mewn refferendwm os gelwir un o dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006.
Anwiredd cyntaf y mudiad yw honni eu bod yn ymgyrchu yn erbyn i'r Cynulliad i gael ragor o bwerau. Celwydd noeth. Dyma fudiad sydd yn gwrthwynebu bodolaeth y Cynulliad y gwir yw mai eu dymuniad yw diddymu'r Cynulliad. Ond bydd cefnogi eu hymgyrch ddim yn diddymu'r Cynulliad - dydy diddymiad ddim ar yr agenda.
Yr ail anwiredd yw eu honiad bod cefnogi eu hymgyrch yn mynd i rwystro'r Cynulliad rhag cael pwerau ychwanegol. Mae Deddf Llywodraeth Cymru 2006 yn sicrhau bod holl bwerau ychwanegol y ddeddf ar gael i'r Cynulliad trwy'r drefn eLCO. Os na chynhelir refferendwm neu os cynhelir refferendwm gyda chant y cant yn pleidleisio na bydd y ddeddf yn sefyll a bydd y pwerau ar gael o hyd o dan y drefn gyfansoddiadol drwsgl.
Trydydd anwiredd y mudiad yw eu honniad bod cefnogwyr datganoli yn cefnogi annibyniaeth. Mae'n wir fod yna rhai sydd yn gweld datganoli fel cam ar y ffordd i annibyniaeth. Mae Elin Jones, Adam Price ac eraill wedi mynegi'r safbwynt yna yn eithaf clir. Ond mae awgrymu bod y mwyafrif o ddatganolwyr, pobl megis Glyn Davies, Carwyn Jones a Peter Black yn grypto genedlaetholwyr yn lol botas maip.
Pedwerydd anwiredd y mudiad yw eu honiad bod pleidlais na yn mynd i newid barn neu ddigalonni'r sawl ohonom sydd yn credu mewn annibyniaeth. Beth bynnag fo ganlyniad refferendwm dwi ddim yn mynd i newid fy marn parthed annibyniaeth. I'r gwrthwyneb gall bleidlais na bod yn hwb i achos annibyniaeth. Bydd pleidlais na yn brawf bod y ddadl araf bach a phob yn dipyn wedi chwythu ei blwc a bod angen ymgyrch gref i fynnu'r holl hog fel petai.
Pumed anwiredd, ac anwiredd mwyaf yr ymgyrchwyr yw eu honiad nad ydynt yn fradwyr gwrth Cymreig. Beth arall yw pobl sydd a chyn lleied o ymddiriedaeth yn gallu eu pobl eu hunain i gael y mymryn lleiaf o hunain reolaeth ond bradwyr gwrth Cymreig ffiaidd budron a baw isa'r domen?
Mae ymateb swyddogol y rhai sydd o blaid datganoli i ddyfodiad Celwyddgwn Cymru wedi bod yn siomedig:
Rhaid imi gytuno a'r farn a mynegwyd gan Gadeirydd y Blaid ar ei flog ychydig ddyddiau yn ôl:
Mae angen ymgyrch IE rŵan. Wrth gwrs does dim rhaid iddi fod yn ymgyrch swyddogol. Bydd ymgyrch poblogaidd cystal. Onid dyna un o'r honiadau sydd yn cael ei wneud dros rym y we ei allu i greu ymgyrchoedd poblogaidd creiddiol?
Mae True Wales wedi gollwng y fantell, os nad yw'r gwleidyddion traddodiadol am ei godi a oes le i gefnogwyr datganoli ar lein ei godi a rhedeg gyda hi?
Mae'r Mudiad True Wales (creadigaeth y BBC yw'r cyfieithiad o'r enw i'r Gymraeg, wrth gwrs) yn honni maen nhw yw'r unig rai sydd yn cynrychioli barn y mwyafrif sydd am i Gymru parhau yn rhan o'r Deyrnas Gyfunol. Maent am wneud hyn trwy ymgyrchu yn erbyn pwerau ychwanegol i'r Cynulliad mewn refferendwm os gelwir un o dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006.
Anwiredd cyntaf y mudiad yw honni eu bod yn ymgyrchu yn erbyn i'r Cynulliad i gael ragor o bwerau. Celwydd noeth. Dyma fudiad sydd yn gwrthwynebu bodolaeth y Cynulliad y gwir yw mai eu dymuniad yw diddymu'r Cynulliad. Ond bydd cefnogi eu hymgyrch ddim yn diddymu'r Cynulliad - dydy diddymiad ddim ar yr agenda.
Yr ail anwiredd yw eu honiad bod cefnogi eu hymgyrch yn mynd i rwystro'r Cynulliad rhag cael pwerau ychwanegol. Mae Deddf Llywodraeth Cymru 2006 yn sicrhau bod holl bwerau ychwanegol y ddeddf ar gael i'r Cynulliad trwy'r drefn eLCO. Os na chynhelir refferendwm neu os cynhelir refferendwm gyda chant y cant yn pleidleisio na bydd y ddeddf yn sefyll a bydd y pwerau ar gael o hyd o dan y drefn gyfansoddiadol drwsgl.
Trydydd anwiredd y mudiad yw eu honniad bod cefnogwyr datganoli yn cefnogi annibyniaeth. Mae'n wir fod yna rhai sydd yn gweld datganoli fel cam ar y ffordd i annibyniaeth. Mae Elin Jones, Adam Price ac eraill wedi mynegi'r safbwynt yna yn eithaf clir. Ond mae awgrymu bod y mwyafrif o ddatganolwyr, pobl megis Glyn Davies, Carwyn Jones a Peter Black yn grypto genedlaetholwyr yn lol botas maip.
Pedwerydd anwiredd y mudiad yw eu honiad bod pleidlais na yn mynd i newid barn neu ddigalonni'r sawl ohonom sydd yn credu mewn annibyniaeth. Beth bynnag fo ganlyniad refferendwm dwi ddim yn mynd i newid fy marn parthed annibyniaeth. I'r gwrthwyneb gall bleidlais na bod yn hwb i achos annibyniaeth. Bydd pleidlais na yn brawf bod y ddadl araf bach a phob yn dipyn wedi chwythu ei blwc a bod angen ymgyrch gref i fynnu'r holl hog fel petai.
Pumed anwiredd, ac anwiredd mwyaf yr ymgyrchwyr yw eu honiad nad ydynt yn fradwyr gwrth Cymreig. Beth arall yw pobl sydd a chyn lleied o ymddiriedaeth yn gallu eu pobl eu hunain i gael y mymryn lleiaf o hunain reolaeth ond bradwyr gwrth Cymreig ffiaidd budron a baw isa'r domen?
Mae ymateb swyddogol y rhai sydd o blaid datganoli i ddyfodiad Celwyddgwn Cymru wedi bod yn siomedig:
Fe ddywedodd Dirprwy Brif Weinidog Cymru, Ieuan Wyn Jones, nad oedd angen sefydlu ymgyrch Ie cyn bod Confensiwn Cymru Gyfan, o dan gadeiryddiaeth Syr Emyr Jones Parry, yn casglu'r farn gyhoeddus yng Nghymru am bwerau ychwanegol.
Rhaid imi gytuno a'r farn a mynegwyd gan Gadeirydd y Blaid ar ei flog ychydig ddyddiau yn ôl:
Opinion polls can help to inform that judgement, but they should never be allowed to become the determinant. There is otherwise a risk that we wait until the polls show that the argument has been clearly won before we start to present the case; and I don't understand how anyone would ever expect to decisively win any argument without putting the case.
Mae angen ymgyrch IE rŵan. Wrth gwrs does dim rhaid iddi fod yn ymgyrch swyddogol. Bydd ymgyrch poblogaidd cystal. Onid dyna un o'r honiadau sydd yn cael ei wneud dros rym y we ei allu i greu ymgyrchoedd poblogaidd creiddiol?
Mae True Wales wedi gollwng y fantell, os nad yw'r gwleidyddion traddodiadol am ei godi a oes le i gefnogwyr datganoli ar lein ei godi a rhedeg gyda hi?
19/09/2008
Lansiad BBC Alba
Yr wyf wedi gwylio'r noson agoriadol o BBC Alba bellach, ac ar y cyfan mae o wedi bod yn lansiad llwyddiannus i'r sianel.
Fe ddechreuodd pethau efo A Chuirm, be fydda'r Gwyddelod yn galw'n ceilidh a ni'n galw'n noson lawen. Yn bersonol 'dwi ddim yn hoff iawn o raglenni megis Noson Lawen. Rwyf wrth fy modd yn mynychu noson o'r fath ond dwi ddim yn teimlo bod modd trosglwyddo'r profiad o fod yno i raglen teledu. Ond o raglen o'r fath mi oedd o'n enghraifft ddigon dechau, a hyd yn oed ar y teledu mae canu di gyfeiliant yr ynysoedd yn gallu danfon gwefr i lawr yr asgwrn cefn.
Yr ail raglen oedd yr un wnaeth plesio fwyaf, Eilbheas. Drama am hogyn yn cael ei blagio gan ysbryd Elvis. Roedd o'n ddrama ddwys a doniol gyda stori dda - drama gwerth ei wylio mewn unrhyw iaith.
Y drydedd raglen oedd rhaglen ddogfen am lofrudd o'r enw Peter Manuel. Mae'n debyg mae'r gwron hwn oedd llofrudd enwocaf yr Alban. Clywes i erioed amdano o'r blaen ac roedd ei hanes yn un ddigon erchyll. Rwy'n ansicr os dylid cofio "enwogion" o'r fath. Mae pob rhaglen amdanynt yn eu clodfori mewn ffordd annymunol. Wedi dweud hynny roedd y rhaglen yn un hynod ddiddorol.
Daeth y noson i ben efo ail hanner yr A Chuirm.
Yn sicr byddwyf yn gwylio'r sianel eto, yn arbennig os glywaf am hanes drama newydd yn cael ei ddarlledu. Llongyfarchiadau mawr i bawb ar BBC Alba a phob lwc i'r dyfodol.
Fe ddechreuodd pethau efo A Chuirm, be fydda'r Gwyddelod yn galw'n ceilidh a ni'n galw'n noson lawen. Yn bersonol 'dwi ddim yn hoff iawn o raglenni megis Noson Lawen. Rwyf wrth fy modd yn mynychu noson o'r fath ond dwi ddim yn teimlo bod modd trosglwyddo'r profiad o fod yno i raglen teledu. Ond o raglen o'r fath mi oedd o'n enghraifft ddigon dechau, a hyd yn oed ar y teledu mae canu di gyfeiliant yr ynysoedd yn gallu danfon gwefr i lawr yr asgwrn cefn.
Yr ail raglen oedd yr un wnaeth plesio fwyaf, Eilbheas. Drama am hogyn yn cael ei blagio gan ysbryd Elvis. Roedd o'n ddrama ddwys a doniol gyda stori dda - drama gwerth ei wylio mewn unrhyw iaith.
Y drydedd raglen oedd rhaglen ddogfen am lofrudd o'r enw Peter Manuel. Mae'n debyg mae'r gwron hwn oedd llofrudd enwocaf yr Alban. Clywes i erioed amdano o'r blaen ac roedd ei hanes yn un ddigon erchyll. Rwy'n ansicr os dylid cofio "enwogion" o'r fath. Mae pob rhaglen amdanynt yn eu clodfori mewn ffordd annymunol. Wedi dweud hynny roedd y rhaglen yn un hynod ddiddorol.
Daeth y noson i ben efo ail hanner yr A Chuirm.
Yn sicr byddwyf yn gwylio'r sianel eto, yn arbennig os glywaf am hanes drama newydd yn cael ei ddarlledu. Llongyfarchiadau mawr i bawb ar BBC Alba a phob lwc i'r dyfodol.
BBC Alba
Bydd sianel deledu newydd yn ddechrau darlledu yn yr iaith Aeleg am 9 o'r gloch heno. Bydd y sianel ar gael ar rif 168 ar Sky a thrwy ddarparwyr digidol eraill.
Os hoffech ddysgu ychydig o Aeleg er mwyn dilyn rhai o'r rhaglenni mae'r BBC yn cynnig gwersi ar lein Beag air Bheag (ychydig wrth ychydig)
Os hoffech ddysgu ychydig o Aeleg er mwyn dilyn rhai o'r rhaglenni mae'r BBC yn cynnig gwersi ar lein Beag air Bheag (ychydig wrth ychydig)
17/09/2008
Taro naw yn methu'r traw?
Roedd Rhaglen Taro Naw heno yn un hynod difir, ac yn codi pwynt werth ei hystyried: a ydy Addysg Gymraeg cyfoes yn mynd ar ol quantity yn hytrach na quality? (sori am yr idiom Saesneg)
Fe gafwyd crybwyll yn y ffilm agoriadol, ond nid yn y drafodaeth, o bwynt hynod bwysig yn y cyd-destun yma - bod safon Saesneg ambell i ddisgybl yn wan hefyd.
O wrando ar Saesneg llafar Saeson uniaith, rwyf o'r farn bod safon ieithyddol y mwyafrif mawr ohonynt yn gachlud, i ddweud y lleiaf. Yr hyn sy'n cadw safon yr iaith Saesneg yw'r lleiafrif o ddefnyddwyr safonol yr iaith.
Er nad ydwyf yn Gymro Cymraeg iaith gyntaf, rwy'n ddigon hen i gofio pobl oedd bron yn uniaith Gymraeg pymtheng mlynedd ar hugain yn ôl, yn siarad Cymraeg gwan ar y naw. Onid dyma natur pob iaith? Bod safon y mwyafrif yn gachlud ac mae lleiafrif bach sydd yn "cynnal safon"?
Nid dewis rhwng niferoedd a safon mo frwydr yr iaith!
I gadw'r iaith yn fyw mae angen y ddwy - mae angen miloedd i siarad y Gymraeg yn wych neu'n wachul, ond mae angen cannoedd o Gymreigwyr da i gadw safon hefyd.
Sydd yn dod a fi yn ôl i'r post blaenorol - mae angen sicrhau bod canran dechau o arian dysgu'r Gymraeg i oedolion yn cael ei anelu at loywi Cymraeg siaradwyr naturiol a dysgwyr llwyddiannus yn hytrach na chael ei anelu yn ormodol at ddysgwyr o'r newydd yn unig!
A thra fy mod yn rantio ar y pwnc, dyma gais i'r Eisteddfod Genedlaethol - mae 'na gystadleuaeth ar gyfer Dysgwr y Flwyddyn be am gystadleuaeth gyffelyb i Loywr y Flwyddyn hefyd?
Mae Clecs Cilgwri yn cynig barn amgen am y rhaglen
Fe gafwyd crybwyll yn y ffilm agoriadol, ond nid yn y drafodaeth, o bwynt hynod bwysig yn y cyd-destun yma - bod safon Saesneg ambell i ddisgybl yn wan hefyd.
O wrando ar Saesneg llafar Saeson uniaith, rwyf o'r farn bod safon ieithyddol y mwyafrif mawr ohonynt yn gachlud, i ddweud y lleiaf. Yr hyn sy'n cadw safon yr iaith Saesneg yw'r lleiafrif o ddefnyddwyr safonol yr iaith.
Er nad ydwyf yn Gymro Cymraeg iaith gyntaf, rwy'n ddigon hen i gofio pobl oedd bron yn uniaith Gymraeg pymtheng mlynedd ar hugain yn ôl, yn siarad Cymraeg gwan ar y naw. Onid dyma natur pob iaith? Bod safon y mwyafrif yn gachlud ac mae lleiafrif bach sydd yn "cynnal safon"?
Nid dewis rhwng niferoedd a safon mo frwydr yr iaith!
I gadw'r iaith yn fyw mae angen y ddwy - mae angen miloedd i siarad y Gymraeg yn wych neu'n wachul, ond mae angen cannoedd o Gymreigwyr da i gadw safon hefyd.
Sydd yn dod a fi yn ôl i'r post blaenorol - mae angen sicrhau bod canran dechau o arian dysgu'r Gymraeg i oedolion yn cael ei anelu at loywi Cymraeg siaradwyr naturiol a dysgwyr llwyddiannus yn hytrach na chael ei anelu yn ormodol at ddysgwyr o'r newydd yn unig!
A thra fy mod yn rantio ar y pwnc, dyma gais i'r Eisteddfod Genedlaethol - mae 'na gystadleuaeth ar gyfer Dysgwr y Flwyddyn be am gystadleuaeth gyffelyb i Loywr y Flwyddyn hefyd?
Mae Clecs Cilgwri yn cynig barn amgen am y rhaglen
13/09/2008
I bwy ddylid dysgu'r Gymraeg?
Yr wyf mewn sefyllfa od parthed fy nosbarthiad fel Cymro Cymraeg. Yn sicr nid ydwyf yn Gymro Cymraeg Iaith gyntaf. Mi gefais fy magu i siarad Saesneg fel iaith yr aelwyd. Yr wyf yn ei chael hi'n haws i siarad, deall, darllen ac ysgrifennu yn y Saesneg nag ydwyf yn y Gymraeg.
Ar y llaw arall nid ydwyf yn ddysgwr chwaith. Dwi ddim yn cofio adeg pan nad oeddwn yn ymwybodol o fodolaeth y Gymraeg nac yn ddeall rhywfaint o'r iaith.
Un o fy nghofiannau cyntaf yw bod yn yr wythnos gyntaf yr ysgol fach a'r athrawon yn penderfynu pwy oedd i fynd i'r ffrwd Cymraeg a phwy oedd i fynd i'r ffrwd Saesneg.
Roedd yr holl blant newydd yn sefyll mewn rhes a'r athrawon yn eu dosrannu. Cymru, Cymru, Saeson, Cymru, Saeson ac ati. Yr oeddwn yn ddeall ystyr y gair Cymru, pobl o'r un cenedl a fi; ond y gair arall yr oeddwn yn clywed oedd Siswrn teclyn i dorri pethau yn fan. Pan gefais fy nedfrydu i'r siswrn mi griais, mi stranciais ac mi bisais fy nhrowsus, ac roedd rhaid i Mam dod i'm casglu o'r ysgol am fod yn hogyn drwg.
Yn ôl y drefn arferol yn y dyddiau hynny chwip din, a gwely heb swper, oedd y canlyniad am imi godi cywilydd ar y teulu. Y bore nesaf roeddwn yn nosbarth y Siswrn, yn casáu'r lle roeddwn ond yn casáu'r Gymru mwy byth. (Yn arbennig hogyn cas ofnadwy o'r enw [Dylan] Iorwerth - lle mae o heddiw tybed?!).
Trwy i Dad defnyddio'r Gymraeg i ddweud wrth Nain bod yr hogyn yn dal i gredu mewn Siôn Corn, cefais wybod nad oedd Siôn Corn yn bod. Diben y Gymraeg oedd siarad mewn iaith yr oeddynt yn tybied nad oeddwn yn ei ddeall!
Wrth imi brifio mi gefais fy annog i ddefnyddio'r Gymraeg oedd gennyf gan nifer o bobl, rhai'n enwog megis Dafydd Elis Thomas ac Emyr Llywelyn, rhai yn llai amlwg megis Mel (beiol) Williams, John Owen, John Hughes (Dai Daps) a'r Parchedigion Cyril ac O.M. Lloyd.
Oherwydd y fath anogaeth yr wyf, bellach, yn weddol hyderus wrth ddefnyddio'r Gymraeg ar lafar ac mewn ysgrifen, ond yr wyf yn ymwybodol iawn bod yna frychau mawr yn fy Nghymraeg. Mae Dei Tomos, Radio Cymru, wedi awgrymu mae gwell byddid imi siarad Saesneg yn hytrach na llofruddio'r iaith Gymraeg pob tro byddwyf yn agor fy ngheg a bod fy nhreigliadau yn ymdebygu i Bolo Mints - twll ym mhob un! Coc oen am ddweud y fath beth ond mae ei bwynt yn un ddilys! Mae fy Nghymraeg yn wael - mae angen ei wella!
Mae gormod o arian yn cael ei wario ar ddysgu Cymraeg i ddieithriaid. Os yw'r iaith Gymraeg am barhau mae'n rhaid cadarnhau defnydd y Gymraeg ymysg siaradwyr cynhenid yr iaith ac ymysg pobl, fel fi, sydd wedi codi'r Gymraeg yn naturiol!
Yn ôl y cyfrifiad mae 33% o boblogaeth fy mhlwyf yn gallu'r Gymraeg - mae fy mhrofiad yn dweud mai llai na 5 y cant sy'n defnyddio'r Gymraeg. Rwy'n credu bod mwy o angen cael y 33% i ddefnyddio'r Gymraeg yn feunyddiol yn hytrach na chael gwersi cychwynnol i fewnfudwyr newydd. Ond hyd y gwelaf mai'r cyfan o'r arian sy'n cael ei wario yma ar yr iaith yn cael ei anelu at ddysgwyr newydd. Nid oes dima yn cael ei ddefnyddio tuag at gadarnhau Cymraeg y traean sydd yn honni eu bod yn Gymry Cymraeg yn barod, ond eto'n ansicr eu defnydd o'r Gymraeg!
Gwarth a gwastraff yw defnyddio'r holl adnoddau prin i ddysgu 12 o bobl elfenau sylfaenol iaith mae mil o drigolion y plwyf yn honni eu bod yn eu deallt, ond yn dangos diffyg hyder i'w defnyddio!
Ar y llaw arall nid ydwyf yn ddysgwr chwaith. Dwi ddim yn cofio adeg pan nad oeddwn yn ymwybodol o fodolaeth y Gymraeg nac yn ddeall rhywfaint o'r iaith.
Un o fy nghofiannau cyntaf yw bod yn yr wythnos gyntaf yr ysgol fach a'r athrawon yn penderfynu pwy oedd i fynd i'r ffrwd Cymraeg a phwy oedd i fynd i'r ffrwd Saesneg.
Roedd yr holl blant newydd yn sefyll mewn rhes a'r athrawon yn eu dosrannu. Cymru, Cymru, Saeson, Cymru, Saeson ac ati. Yr oeddwn yn ddeall ystyr y gair Cymru, pobl o'r un cenedl a fi; ond y gair arall yr oeddwn yn clywed oedd Siswrn teclyn i dorri pethau yn fan. Pan gefais fy nedfrydu i'r siswrn mi griais, mi stranciais ac mi bisais fy nhrowsus, ac roedd rhaid i Mam dod i'm casglu o'r ysgol am fod yn hogyn drwg.
Yn ôl y drefn arferol yn y dyddiau hynny chwip din, a gwely heb swper, oedd y canlyniad am imi godi cywilydd ar y teulu. Y bore nesaf roeddwn yn nosbarth y Siswrn, yn casáu'r lle roeddwn ond yn casáu'r Gymru mwy byth. (Yn arbennig hogyn cas ofnadwy o'r enw [Dylan] Iorwerth - lle mae o heddiw tybed?!).
Trwy i Dad defnyddio'r Gymraeg i ddweud wrth Nain bod yr hogyn yn dal i gredu mewn Siôn Corn, cefais wybod nad oedd Siôn Corn yn bod. Diben y Gymraeg oedd siarad mewn iaith yr oeddynt yn tybied nad oeddwn yn ei ddeall!
Wrth imi brifio mi gefais fy annog i ddefnyddio'r Gymraeg oedd gennyf gan nifer o bobl, rhai'n enwog megis Dafydd Elis Thomas ac Emyr Llywelyn, rhai yn llai amlwg megis Mel (beiol) Williams, John Owen, John Hughes (Dai Daps) a'r Parchedigion Cyril ac O.M. Lloyd.
Oherwydd y fath anogaeth yr wyf, bellach, yn weddol hyderus wrth ddefnyddio'r Gymraeg ar lafar ac mewn ysgrifen, ond yr wyf yn ymwybodol iawn bod yna frychau mawr yn fy Nghymraeg. Mae Dei Tomos, Radio Cymru, wedi awgrymu mae gwell byddid imi siarad Saesneg yn hytrach na llofruddio'r iaith Gymraeg pob tro byddwyf yn agor fy ngheg a bod fy nhreigliadau yn ymdebygu i Bolo Mints - twll ym mhob un! Coc oen am ddweud y fath beth ond mae ei bwynt yn un ddilys! Mae fy Nghymraeg yn wael - mae angen ei wella!
Mae gormod o arian yn cael ei wario ar ddysgu Cymraeg i ddieithriaid. Os yw'r iaith Gymraeg am barhau mae'n rhaid cadarnhau defnydd y Gymraeg ymysg siaradwyr cynhenid yr iaith ac ymysg pobl, fel fi, sydd wedi codi'r Gymraeg yn naturiol!
Yn ôl y cyfrifiad mae 33% o boblogaeth fy mhlwyf yn gallu'r Gymraeg - mae fy mhrofiad yn dweud mai llai na 5 y cant sy'n defnyddio'r Gymraeg. Rwy'n credu bod mwy o angen cael y 33% i ddefnyddio'r Gymraeg yn feunyddiol yn hytrach na chael gwersi cychwynnol i fewnfudwyr newydd. Ond hyd y gwelaf mai'r cyfan o'r arian sy'n cael ei wario yma ar yr iaith yn cael ei anelu at ddysgwyr newydd. Nid oes dima yn cael ei ddefnyddio tuag at gadarnhau Cymraeg y traean sydd yn honni eu bod yn Gymry Cymraeg yn barod, ond eto'n ansicr eu defnydd o'r Gymraeg!
Gwarth a gwastraff yw defnyddio'r holl adnoddau prin i ddysgu 12 o bobl elfenau sylfaenol iaith mae mil o drigolion y plwyf yn honni eu bod yn eu deallt, ond yn dangos diffyg hyder i'w defnyddio!
09/09/2008
Blogio Cynhadledd y Blaid
Rwyf wedi cael gwahoddiad i flogio'n fyw o Gynhadledd Plaid Cymru.
Rwy'n hynod ddiolchgar i'r Blaid am y gwahoddiad. Rwy’n credu bod y Blaid y flaengar am gynnig y fath wasanaeth. Ac, o ystyried rhai o'r pethau cas yr wyf wedi dweud yn erbyn y Blaid ar y blog 'ma, mae'n gynnig dewr a rhyddfrydig hefyd.
Yn anffodus, oherwydd dyletswyddau teuluol, mae'n rhaid imi ymwrthod y cynnig eleni.
Gobeithio bydd rhai o'r blogwyr eraill sydd wedi cael yr un cynnig yn gallu ei dderbyn. Edrychaf ymlaen at ddarllen eu cyfraniadau.
Mae blogio'r gynhadledd wedi bod yn rhan allweddol o ymgyrchoedd ymgeiswyr Arlywyddol yr UDA eleni. Mae'n annhebyg bydd blogio Cynhadledd Aberystwyth mor ddylanwadol - ond mae'r hyn sy'n bwysig ochor arall i'r Iwerydd heddiw fel arfer yn magu pwysigrwydd yma ym mhen y rhawd. Pwy a ŵyr?
Rwy'n cicio fy hunan fy mod yn methu derbyn y gwahoddiad eleni, ac yn gobeithio mae nid camgymeriad gweinyddol oedd fy ngwadd!
Gobeithiwn y caf wahoddiad tebyg eto gan y Blaid. Ac os caf fod mor hy, gan TUC Cymru, Plaid Lafur Cymru, Ceidwadwyr Cymru, Democratiaid Rhyddfrydol Cymru, Llais ac ati, hefyd!
Rwy'n hynod ddiolchgar i'r Blaid am y gwahoddiad. Rwy’n credu bod y Blaid y flaengar am gynnig y fath wasanaeth. Ac, o ystyried rhai o'r pethau cas yr wyf wedi dweud yn erbyn y Blaid ar y blog 'ma, mae'n gynnig dewr a rhyddfrydig hefyd.
Yn anffodus, oherwydd dyletswyddau teuluol, mae'n rhaid imi ymwrthod y cynnig eleni.
Gobeithio bydd rhai o'r blogwyr eraill sydd wedi cael yr un cynnig yn gallu ei dderbyn. Edrychaf ymlaen at ddarllen eu cyfraniadau.
Mae blogio'r gynhadledd wedi bod yn rhan allweddol o ymgyrchoedd ymgeiswyr Arlywyddol yr UDA eleni. Mae'n annhebyg bydd blogio Cynhadledd Aberystwyth mor ddylanwadol - ond mae'r hyn sy'n bwysig ochor arall i'r Iwerydd heddiw fel arfer yn magu pwysigrwydd yma ym mhen y rhawd. Pwy a ŵyr?
Rwy'n cicio fy hunan fy mod yn methu derbyn y gwahoddiad eleni, ac yn gobeithio mae nid camgymeriad gweinyddol oedd fy ngwadd!
Gobeithiwn y caf wahoddiad tebyg eto gan y Blaid. Ac os caf fod mor hy, gan TUC Cymru, Plaid Lafur Cymru, Ceidwadwyr Cymru, Democratiaid Rhyddfrydol Cymru, Llais ac ati, hefyd!
02/09/2008
Lle mae'r Fangre bellach?
Blwyddyn yn ôl roedd bron i bob tŷ tafarn a siop yng Nghymru yn arddangos arwydd, o dan deddf dim smygu'r Cynulliad, yn mynegi'r ffaith bod Ysmygu yn y Fangre Hon yn Erbyn y Gyfraith!
Fy nealltwriaeth oedd bod y ddeddf yn erbyn ysmygu mewn llefydd cyhoeddus yn un Gymreig, a bod yr arwydd awdurdodedig y mae'n rhaid ei arddangos, o dan y ddeddf, yn arwydd ddwyieithog.
Wrth deithio drwy Gymru yn ystod gwyliau'r haf yr wyf wedi sylwi bod nifer o lefydd wedi hepgor arwyddion dwyieithog swyddogol y Cynulliad bellach ac wedi eu cyfnewid am rai uniaith Saesneg corfforaethol.
Ydy arwyddion uniaith Saesneg Marstons, Punch, Spar ac Asda yn gyfreithiol yng Nghymru? Oes lle inni gwyno i'r awdurdodau bod y cwmnïau hyn, ac eraill, yn tramgwyddo'r ddeddf trwy beidio ag arddangos yr arwyddion dwyieithog priodol o dan y ddeddf mwyach?
Fy nealltwriaeth oedd bod y ddeddf yn erbyn ysmygu mewn llefydd cyhoeddus yn un Gymreig, a bod yr arwydd awdurdodedig y mae'n rhaid ei arddangos, o dan y ddeddf, yn arwydd ddwyieithog.
Wrth deithio drwy Gymru yn ystod gwyliau'r haf yr wyf wedi sylwi bod nifer o lefydd wedi hepgor arwyddion dwyieithog swyddogol y Cynulliad bellach ac wedi eu cyfnewid am rai uniaith Saesneg corfforaethol.
Ydy arwyddion uniaith Saesneg Marstons, Punch, Spar ac Asda yn gyfreithiol yng Nghymru? Oes lle inni gwyno i'r awdurdodau bod y cwmnïau hyn, ac eraill, yn tramgwyddo'r ddeddf trwy beidio ag arddangos yr arwyddion dwyieithog priodol o dan y ddeddf mwyach?
Subscribe to:
Posts (Atom)