Be' Petai Peter yn Gywir?

Mae'r blog Llafur Wales Home yn gofyn cwestiwn difyr parthed y cwyno am agwedd Peter Hain tuag at gynnal Refferendwm ar ran 4 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006. Hawdd yw cystwyo Dr Hain am fod yn negyddol ei agwedd tuag at ddatganoli ac am fynegi pwyll am amseru refferendwm. Ond beth petai o'n gywir?

Rwy'n gweld rhywbeth sylfaenol annemocrataidd yn agwedd Dr Hain. Os yw'n hollol eglur be fydd canlyniad refferendwm cyn ei gynnal, afraid yw cael refferendwm o gwbl. Does dim rhaid cynnal refferendwm ar gyfreithloni llofruddiaeth oherwydd bod barn y bobl ar y pwnc yn gwbl eglur heb bleidlais. Rhoddwyd y gorau i gynnal refferendwm pob 7 mlynedd ar yfed ar y Sul yng Nghymru pan ddaeth hi'n amlwg bod pobman yn y wlad am bleidleisio o blaid agor tafarnau ar y Sul. Gwirion yw gwario filiynau ar ofyn y cwestiwn os ydym yn gwbl sicr o'r ateb. Pwrpas refferendwm yw ymofyn barn yr etholwyr pan fo rhywfaint o ansicrwydd parthed eu barn.

Ond o gynnal refferendwm heb y sicrwydd o bleidlais Ie, y mae'n bwysig i ddatganolwyd a chenedlaetholwyr ystyried oblygiadau colli.

Yn bersonol nid ydwyf yn poeni yn ormodol am bleidlais negyddol. Dydy adran pedwar o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 ddim yn rhoi rhagor o bwerau i'r Cynulliad, dydy o ddim yn rhoi hawliau ddeddfu ychwanegol i'r Cynulliad chwaith, yr hyn y mae'n gwneud yw newid drefn argaeledd y pwerau ar hawliau deddfu sydd eisoes yn bodoli yn adran tri o'r ddeddf.

Y peth pwysicaf mae adran 4 yn ei wneud yw rhwystro esblygiad datganoli. Heb gynnal refferendwm ar adran 4 does dim modd i symud ymlaen i gam nesaf datganoli - sef sicrhau cyfartaledd a'r Alban neu Gogledd yr Iwerddon. O gynnal refferendwm bydd yr ymgyrchu am y cam nesaf yn cychwyn boed y canlyniad yn Ie neu yn Na.

O gael canlyniad negyddol bydd yr ymgyrch am y cam nesaf yn galetach, wrth gwrs, dyna pam y byddwyf yn pleidleisio Ie ac yn annog eraill i wneud yr un fath. Ond heb refferendwm, beth bynnag fo'r canlyniad, bydd yr ymgyrch honno ddim yn cychwyn. Dyna paham yr wyf o blaid cynal refferendwm mor fuan ac sydd modd hyd yn oed heb y sicrwydd o ganlyniad y mae Peter Hain yn dymuno.

Ffatri Ffuglen Hanes Cymru

Yr wyf wedi bod yn ddwys ystyried gneud sylwadau trylwyr am ddiffyg sylwedd hanesyddol a chymdeithasol rhaglen hurt gyfredol Hywel Williams ar S4C.

Ond a oes raid?

Wedi'r cyfan mae'r rhaglen yn cael ei gynhyrchu gan THE FICTION FACTORY!

Yr Ugain Orchymyn - Yr Unig Ateb?

Pe bai Moses yn Gymro yn hytrach nag yn Iddew, mi fyddai wedi dod i lawr o'r mynyddoedd efo'r deg orchymyn i gŵyn o Be! Dim ond DEG orchymyn - dim hanner digon a chyn pen dim bydda brotestiadau yn cael eu cynnal i fynnu ragor, a'r geiriau Ugain Orchymyn yr Unig Ateb wedi eu chwistrellu mewn paent gwyrdd ar draws Arch y Cyfamod

Mae unrhyw un sydd wedi darllen rhagor nag un post ar y blog hon yn gwybod fy mod yn weddol gyndyn o roi clod i Blaid Cymru. Ond pan fo clod yn haeddiannol mae'n haeddiannol.

Roedd y ddadl eLCO Iaith yn gam aruthrol ymlaen i achos yr iaith. Ac o bob parch i'r Blaid, dydy hi heb honni bod yr eLCO bresennol yn ddim byd namyn cam bach i'r cyfeiriad cywir.

Mae'n wir ddweud bod y cynnig a wnaed i Sansteffan wedi ei glastwreiddio wrth ei ddychwelyd i'r Cynulliad - ond dyna ydy natur y system hurt yr ydym yn cael ein deddfau trwyddi. Mae disgwyl i Sansteffan i beidio a glastwreiddio, ar unrhyw gais iddi, fel disgwyl gafr i beidio rhechan!

O dan y gyfundrefn byddid modd i'r Cynulliad dweud Na! Dydy'r eLCO ddim yn ddigon da a'i ddanfon yn ôl i Sansteffan am ei hail hystyried. Pe bai'r Cynulliad wedi cymeryd y cam yna bydda'r eLCO wedi syrthio gyda diddymiad Senedd Sansteffan ar gyfer yr etholiad Prydeinig nesaf, ac yna byddai'n rhaid dechrau'r broses o'r cychwyn gyntaf eto - gyda'r perygl i'r eLCO cael ei hamseru allan, eilwaith, oherwydd etholiad Cynulliad.

Mae achos yr iaith wedi symud y cam fwyaf bosib iddi allu ei gymeryd o dan yr amgylchiadau presennol, diolch i Blaid Cymru ac arweiniad Alun Ffred. Yn sicr mae angen camau eraill cyn cyrraedd at Lefiticws iaith, ond hyd y gwyddwn, dydy'r Blaid heb ddweud Na i bwyso am gymeryd camau pellach a mwy uwchgyrhaeddol parthed yr iaith yn y dyfodol - chware teg!

Democratiaeth byw a'r Iaith Gymraeg

Mae gwasanaeth newydd y BBC Democratiaeth Byw yn un wych ac un byddwyf, yn sicr, yn ei ddefnyddio'n aml. Mae'n cynnig darllediadau byw ac wedi eu recordio o wyth o siambrau llywodraethol Ynysoedd Prydain, gan gynnwys Senedd y Cynulliad.

Mae modd hefyd copïo trafodion o'r safle i mewn i bost blog. A gan fod y gwasanaeth ar gael, gwell ei ddefnyddio! Dyma'r drafodaeth lawn ar yr eLCO iaith:



Mae'n debyg bod modd tynnu allan cyfraniadau unigol o'r trafodion yn hytrach na thrafodaeth lawn, ond nid ydwyf wedi gweithio allan sut i wneud hynny eto.

Ta waeth mae hon yn ddadl werth ei ddilyn o'r cychwyn i'r ddiwedd. Mae'n un o'r sesiynau mwyaf bywiog imi ei glywed o'r Cynulliad.

Yr hyn sydd yn wych yw bod y bywiogrwydd, y tân yn y bol, y ffraeo a'r pasiwn wedi codi wrth i aelodau o'r pedair plaid lladd ar eu gwrthwynebwyr am gyfaddawdu ar ddyfodol yr iaith; mae'r clochdar yn codi wrth i aelodau'r gwahanol bleidiau ceisio profi mae eu plaid nhw yw cefnogwr ac amddiffynnydd mwya'r iaith.

Mae clywed Ceidwadwyr a Llafurwyr a Rhyddfrydwyr Democrataidd yn beirniadu Plaid Cymru am gyfaddawdu ar yr iaith ac am beidio a gwneud digon i'w hamddiffyn yn codi deigryn i'r llygaid. Nid am fod y feirniadaeth yn deg nac yn gywir - dim ond am ei fod yn bodoli.

Chwarter canrif (neu lai) yn ôl bydda ddadl ar y testun yma wedi bod yn un lle'r oedd y Blaid yn amddiffyn cornel yr iaith a phawb arall yn lladd arni am gefnogi iaith hanner marw. Mae'r ffaith bod eraill heddiw yn teimlo'r angen i feirniadu'r Blaid (yn gam neu'n gymwys) am beidio gwneud digon dros yr iaith yn brawf o ba mor bell mae achos yr iaith wedi symud mewn cyfnod gweddol fer.

Yr her nesaf i'r Blaid yw gweithio tuag at ddadl ble mae pob un o'r pleidiau eraill yn ei feirniadu dros beidio a gwneud digon dros achos ymreolaeth i Gymru :-)

Deryn Down Under

Trist oedd cael deall mae nid can Cymraeg yw Dacw Di yn eistedd y Deryn Du.

Dacw di yn eistedd y deryn du
Brenin y goedwig mawr wyt ti
Can deryn, deryn, can deryn deryn,
Dyna un mawr wyt ti.

Yr oeddwn wedi mynnu wrth fy neiaint yn Awstralia mae can a dygwyd oddi wrth y Cymry ydoedd, ac wedi dysgu'r geiriau Cymraeg iddynt er mwyn eu canu yn Welsh Night eu trwp sgowtiaid pan oeddynt yn blantos.

Ymddengys bod arbenigwr ar ganeuon gwerin Cymraeg wedi rhoi tystiolaeth i lys yn Awstralia mae can o Awstralia ydoedd yn wreiddiol a ddygwyd gan y'r Urdd.

Os mae can o Awstralia ydyw yn wreiddiol rhaid dweud bod fersiwn amgen fy neiaint yn apelio yn fwy na'r gwreiddiol:

Kookaburra sits on a 'lectric wire
Jumps up and down 'cos his bum's on fire
Cry kookaburra, cry kookaburra,
Sore your arse must be!

Helo Dylan!

Croeso mawr i Dylan Llyr, yr aelod diweddaraf o deulu bach y blogwyr gwleidyddol Cymraeg.

Gweler ei ewyllys

Hwyrach nad yw hel achau yn bwnc gwleidyddol, fel y cyfryw, ond gan mae llywodraethwyr sydd wedi creu y rhan fwyaf o ddogfennau achyddol mae caffael mynediad i ddogfennau achyddol yn gallu bod yn hynod wleidyddol.

Cyn refferendwm y Cynulliad rwy'n cofio cael "cwyn" efo Ieuan Wyn Jones (hanesydd teuluol brwd) am y broblem o orfod mynd i Aberystwyth i weld casgliadau canolog, a Ieuan yn addo mae un o'r pethau gallasid Cynulliad ei wneud oedd sicrhau digideiddio casgliadau'r Llyfrgell Genedlaethol er mwyn gwneud eu hargaeledd yn haws.

Braf oedd darganfod heddiw, gan hynny, bod copïau llun digidol o Ewyllysiau a phrofwyd yn y Llysoedd Eglwysig Cymreig cyn 1858 bellach ar gael ar lein.

http://cat.llgc.org.uk/probate *

Ar wahân i fod yn adnodd difyr i ni sydd yn ffoli ar hel achau, mae'n adnodd o werth economaidd hefyd. Mae twristiaeth achyddol yn gallu bod yn werthfawr i'r diwydiant, rhywbeth sydd yn tynnu ymwelwyr o bell o lwybr Llundain, Caeredin a Stratford. Ac ar sawl achlysur, pan fu pob dim arall yn gyfartal, achau fu'r gwahaniaeth dros fuddsoddi yn yr Iwerddon yn hytrach na Chymru gan ambell i gwmni o'r UDA.

Mae llywodraeth San Steffan wedi gwerthu ei hadnoddau achyddol hi i'r prynwr uchaf. Braf gweld bod Cynulliad Cymru yn galluogi i'r Llyfrgell Genedlaethol cynnig y gwasanaeth gweld ewyllysiau i bobl ar draws y byd heb gost i'r ymwelydd.

Llongyfarchiadau i bawb sydd yn gysylltiedig â'r gwasanaeth newydd gwych 'ma.

* Tudalen gartref Saesneg y safle, ar hyn o bryd rwy'n methu cael hyd i'r dudalen gartref Cymraeg

Siop John Lewis

Mae'n debyg bydd Siop Johm Lewis newydd Caerdydd y mwyaf o'i fath ym Mhrydain. Mae gennyf ryw gof o glywed bod y John Lewis a sefydlodd y siop wreiddiol yn Gymro Cymraeg, os felly mae'n siŵr y bydd o, os nad yr Hogyn o Rachub, yn falch o'r ffaith bod pawb yn canmol dwyieithrwydd y siop enfawr newydd yng Nghaerdydd.

I fi mae'r enw John Lewis yn golygu Lerpwl.

Mae'n debyg bod Eisteddfod Siop John Lewis Lerpwl yn un o'r fwyaf yn y Gogledd ar un adeg. Gyda chystadlaethau yn cael eu gwobrwyo gyda gwobr o'r department yr oeddynt yn cael eu cynnal ynddynt, megis set o lestri am yr her adrodd neu ffroc am y gystadleuaeth soprano a soffa yn hytrach na chadair i'r brîf fardd.

Roedd son bod modd gwahaniaethu rhwng Cymry Lerpwl a Gwyddelod Lerpwl yn hawdd, gan fod y Gwyddelod yn edrych i fynnu ac yn mwynhau'r cerflun ar y siop ond y Cymry capelaidd yn troi eu llygaid tuag at y palmant er mwyn osgoi ei weld.



Un o'r pethau pwysig eraill am Gymreictod siop John Lewis Lerpwl oedd y Sêl. Mae'n debyg mae faint arferol Cymro yw trywsus a sieced short, tra fo'r Sais yn debycach o fod yn long neu'n medium. Roedd holl gyflenwad dillad byr dros ben y cwmni yn arfer cael eu danfon i Lerpwl ar gyfer sêl, er mwyn i siopwyr Cymreig prif ddinas Gogledd Cymru cael manteisio ar y bargeinion. Rwy'n mawr obeithio na fydd y blydi hwntws yn dwyn y cyfle hwn oddi wrthym gyda'u siop newydd crand yng Nghaerdydd.

Yr Hen Blaid Fach Annwyl, neu'r Blaid Fach Gâs?

Mae'n rhaid derbyn bod llywodraethu, yn aml, yn golygu gwneud dewisiadau caled. Mae gwneud penderfyniadau amhoblogaidd, weithiau, yn anorfod.

Mae'n rhaid cau ysgolion annwyl i gymuned, ond prin ei ddisgyblion. Mae ambell i dy bach yn costio mwy na'i werth i'r gymdeithas a'r diwydiant twristiaeth. Mae ambell i gartref hen bobl yn mynd yn rhy hen i'w hadfer.

Pan fo gwasanaethau o'r fath yn cael eu darfod, o'r herwydd bod eu darfod yn anorfod, bydda ddyn yn disgwyl i blaid y llywodraeth i gydnabod ei fod yn anorfod trist ac i gyhoeddi'r anorfodaeth gyda thinc o dristwch.

Ers etholiadau'r llynedd, mae grŵp Plaid Cymru ar Gyngor Gwynedd, a'i chefnogwyr yn y wasg ac ar y we, yn ymddangos fel petaent yn ymhyfrydu ym mhob gwasanaeth cymunedol sy'n cael ei ladd, fel buddugoliaeth dros Llais Gwynedd.

Pe bawn am fod yn garedig, a derbyn bod y penderfyniad i gau a chanoli ysgolion Bro Dyfi yn anorfod, byddwn yn cyhoeddi'r fath beth gyda gwyleidd-dra a chydymdeimlad efo'r cymunedau sydd am golli gwasanaeth cymunedol.

Mae ymfalchïo yn y penderfyniad a'i ddathlu, oherwydd ei fod yn broc yn y llygad i Seimon Glyn a Llais yn gyfoglyd. Ymateb sydd yn gwneud lles i Lais a drwg i'r Blaid.

Hwyrach bod bywyd yn haws i Lais Gwynedd, sydd ddim ond yn bodoli fel gwrthblaid yng Ngwynedd, ond mae'n rhaid i Blaid Cymru Gwynedd sylweddoli ei fod yn rhan o Blaid Cymru Cymru Gyfan.

Pan fo Cynghorwyr y Blaid yng Ngheredigion ac ar Fôn, ym Mynwy a Morgannwg, ym Mhenfro ac yn Sir y Fflint yn ceisio amddiffyn eu cymunedau mae'n rhaid i Blaid Cymru Gwynedd ymateb mewn ffordd sydd yn cydymdeimlo a'u cyd aelodau yn yr ardaloedd hynny.

Beth bynnag fo rhinweddau penderfyniadau Cynghorwyr Plaid Cymru Gwynedd:

Mae dathlu cau ysgolion fel buddugoliaeth dros Llais Gwynedd
Mae difrïo ymgyrch i gadw tai bach cyhoeddus ar agor
Mae croesawu cau cartrefi hen bobl

Yn gwneud i Blaid Cymru edrych fel Y Blaid Fach Gas, yn hytrach na'r Blaid Fach annwyl ydoedd ugain mlynedd yn ol!

Yr orthrymedig rai

Mae fy nghyfeillion blogawl Cai a Rhydian yn aml yn fy nghyhuddo o chware'r cerdyn ormes yn ormodol yn fy amddiffyniad o genedlaetholdeb diwylliannol. Y maent yn honni bod hyn yn fy ngosod ar yr ymylon yn hytrach nag ym mhrif ffrwd cenedlaetholdeb.

Twt lol botas medda fi. Os yw gwladweinydd amlwg a barwn y cyfryngau yn teimlo ei fod ef hefyd yn perthyn i'r orthrymedig rai, yr wyf fi yn y brif ffrwd ac mae fy ngormeswyr (sef Cai a Rhydian yn benodol) yn amlwg yn y lleiafrif ymylol :-)

Llongyfarchiadau Elin a Christianne

Llongyfarchiadau mawr i Elin Jones AC a Dr Christianne Glossop ar dderbyn gwobr Pencampwyr Ffarmio'r Flwyddyn gan gylchgrawn y Farmers' Weekly.

Dyfarnwyd y wobr iddynt am eu hymroddiad i daclo pla'r ddarfodedigaeth mewn gwartheg; yng ngeiriau un o'r beirniaid:

The Welsh approach provides an ideal blueprint for TB eradication, from which the English government can learn a lot. Christianne and Elin's positive approach towards eradication rather than control is an inspiration to us all. Lyndon Edwards, RABDF

Cyflwynwyd y wobr i'r ddwy gan Hilary Benn, Gweinidog Amaeth San Steffan sef y dyn dylai dysgu lot gan arweiniad y ddwy. Gwych!



Ffynhonnell y Llun

£48 miliwn Alwminiwm Môn

Yn ôl ym mis Fehefin fe gynigiodd llywodraethau Cymru a Phrydain £48 miliwn i gwmni Rio Tinto i gadw Alwminiwm Môn ar agor. Gwrthodwyd y cynnig gan y cwmni am resymau sydd ond yn wybyddus iddynt hwy. Os oedd y fath arian mawr ar gael i gadw'r swyddi ar ynys Môn, a fydd o ar gael i'w ddefnyddio bellach i fuddsoddi yn yr ardal er mwyn creu swyddi newydd i'r bobl a chollodd eu gwaith?

Na 'don i'm yn feddwl bydda fo!

Heddlu Cudd yn Ysbio ar Cynhebrwng Gwladgarwr

Mae yna stori digon ffiaidd yn y Cambrian News heddiw am ymddygiad Heddlu Dyfed Powys ar ddiwrnod angladd y cenedlaetholwr Glyn Rowlands a fu farw ar Awst 22 eleni.

Yn dilyn y rali cafwyd rali Glyndŵr er cof am Glyn yn y Plas Machynlleth. Gofynnodd yr Heddlu am i gamerâu CCTV y plas i gael eu hail leoli er mwyn ffilmio'r rali a phan wrthodwyd y cais honno gofynnwyd am ddefnydd o ystafell er mwyn i heddlu cudd cael clustfeinio ar a gwylio'r rali.

Mae John Parsons, clerc tref Machynlleth wedi ysgrifennu at yr Heddlu ar ran y cyngor i gwyno am eu hymddygiad a’u diffyg sensitifrwydd ar adeg o alar.

Pydredd Llafur yn broblem i'r Blaid

Newydd edrych ar bost diweddaraf Cai ac wedi fy synnu ei fod o'n ymosod ar Gwilym Euros am feiddio dweud bod angen etholiad buan i gael gwared â'r Llywodraeth bresennol.

Rwy'n credu bod y polau piniwn y mae Cai yn eu crybwyll yn adlewyrchiad teg o farn pobl yr ynysoedd hyn. Mae pawb ond y selogion selocaf wedi cael llond bol a'r llywodraeth bresennol. Yr unig ddewis ymarferol, o dan y gyfundrefn bresennol, yw llywodraeth Ceidwadol i ddisodli llywodraeth Brown.

Gan nad ydwyf yn rhannu casineb cynhenid chwith Plaid Cymru tuag at geidwadaeth dydy hyn ddim yn broblem fawr i mi nac, fe ymddengys, i Gwilym Euros. Ond mae o'n rhoi chwith Plaid Cymru mewn cyfyng gyngor. Cyfyng gyngor y mae post Cai yn ei hadlewyrchu.

Mae Gwilym a fi am weld diwedd i lywodraeth bwdr y rhyfeloedd anghyfreithlon, llywodraeth bwdr yr arian am arglwyddiaeth y llywodraeth bwdr sy'n ymosod ar hawliau dynol ac ati.

Yr hyn bydd yn dod a'r llywodraeth bwdr yma i ben o dan y drefn Unoliaethol bydd buddugoliaeth i'r Ceidwadwyr.

Trwy dynnu tafod a galw enwau budron ar y sawl sydd am weld diwedd ar y llywodraeth bwdr, yr hyn y mae Plaid Cymru yn ei wneud yw cefnogi'r llywodraeth Lafur a'i phydredd (pydredd y mae'r Blaid wedi bod yn flaenllaw yn ei ddatgelu a'i wrthwynebu ers 1997!). Prin fod fantais etholiadol yn y fath sefyllfa.

Mae problem Plaid Cymru yn un o'i wneuthuriad ei hun, problem sy' ddim yn cael ei rhannu gan ei chwaer blaid yn yr Alban.

Mae'r SNP yn cynnig ateb amgen i Bydredd Llafur Prydain v Yr Anghenfil Tin-flewog Dorïaidd Prydeinig sef annibyniaeth oddi wrth y drefn wleidyddol Brydeinig.

Pe bai Plaid Cymru wedi sefyll yn gadarn dros annibyniaeth ers 1979 yn hytrach na chael ei hudo gan broses esblygol datganoli byddai'r Blaid yn gallu cynnig ateb amgen i bobl Cymru hefyd.

Tŷ bach cost fawr

Tra bod cynghorwyr Gwynedd yn gorfod protestio er mwyn cadw toiledau Gwynedd ar agor, mae Cyngor Conwy am adeiladu rhai newydd hynod ym Metws y Coed am gost o £275 mil sef mwy na ddwywaith y £133 mil mae Gwynedd am arbed trwy gau 21 o dai bach. Rhyfedd o fyd!

Dim Mabon i Gaerfyrddin

Yn dilyn sylwadau ar nifer o flogiau (gan gynnwys fy ymgais Saesneg i) parthed olynydd i Adam Price yn etholaeth Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr mae un o'r enwau a grybwyllid, Mabon ap Gwynfor, wedi gofyn imi gyhoeddi'r datganiad canlynol:


Plaid Cymru, Etholaeth Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr - Mabon ap Gwynfor


Mae Mabon ap Gwynfor, Cydlynydd Plaid Cymru yn Nwyfor-Meirionnydd a Cheredigion, a chyn ymgeisydd Seneddol Plaid Cymru ym Mrycheiniog a Maesyfed wedi cyhoeddi nad ydyw yn bwriadu rhoi ei enw ymlaen fel ymgeisydd yn etholaeth Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr, yn dilyn penderfyniad Adam Price AS i sefyll i lawr yn yr etholiad nesaf.


Meddai Mabon:

“Mae’n fraint ac yn anrhydedd o’r mwyaf fod rhai wedi fy enwi fel ymgeisydd posib ar gyfer etholaeth Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr, ond nid ydwyf am roi fy enw ymlaen ar gyfer enwebiad yno. O weld yr ymgeisyddion eraill posib sydd yn cael eu henwi mae’n amlwg fod gan Blaid Cymru ddyfnder rhyfeddol o wleidyddion posibl, ac rwy’n gwybod y bydd pwy bynnag a gaiff ei ddewis i olynu Adam yn ymgeisydd arbennig.


“Os bydd gennyf i unrhyw ran i’w chwarae yng ngwleidyddiaeth Cymru ar lefel genedlaethol rywbryd yn y dyfodol, yna ym Mae Caerdydd yr hoffwn i fod. Ond mae fy sylw i yn cael ei roi ar fagu fy nheulu a sicrhau etholiad llwyddianus i Elfyn Llwyd yn Nwyfor Meirionnydd a Phenri James yng Ngheredigion.”


Ychwanegodd Mabon, “Rhaid cymryd ar y cyfle i ddymuno yn dda i Adam yn America, a gobeithio y gwelwn ni ef yn gwasanaethu pobl Cymru unwaith eto yn fuan, ond y tro nesaf ym Mae Caerdydd!”


Diwedd

Pleidleisio gydag LL

Diolch i'r ymatebion i fy mhost am Un Tryweryn cefais wybod bod cofnodion hanesyddol Hansard (cofnodion trafodaethau San Steffan) ar gael ar y we bellach yn mynd yn ôl cyn belled a 1803.

Mae tipyn o hwyl i gael o'u darllen hefyd.

Mae'r cofnod cyntaf sydd yn cynnwys y term Plaid Cymru yn perthyn i David Llywellyn (sef Un Tryweryn), dyn a oedd i’w gweld fel un ag obsesiwn efo gwrthwynebu cenedlaetholdeb . Dyma fo ar Ionawr 30 1956:


"I make the direct charge in this House of Commons that there is a distinct bias on the Welsh Region of the B.B.C, in favour of Welsh Nationalism and Plaid Cymru*, in favour of the Parliament of Wales Campaign and in favour of the individuals who support those movements."

A sail ei gwyn oedd bod rhaglen am etholiad 1955 wedi cynnwys sylw am "a pensioner who complained of having to use the English letter "X" for voting-this, Mr. Speaker is how the Election went in Wales".

Eitha’ reit hefyd. Hoffwn erfyn ar fy narllenwyr selog i uno gyda fi mewn ymgyrch i newid y marc yr ydym yn ei ddefnyddio i bleidleisio o'r X estron - i LL er cof am David Llywellyn.


*Nodyn. Mae yna gyfeiriadau cynharach at y Blaid ond dyma'r defnydd cynharaf imi gael hyd iddo yn defnyddio 'r union eiriad Plaid Cymru.

Cysyll ar lein

Mae fersiwn ar lein o raglen Cysill Prifysgol Bangor ar gael bellach.

Dim escus am Cymraeg ancywir yn y silwadau fwych velly :-)

Annhegwch Sylwadau Enllibus

Y mae'n amlwg nad oes gan ddim un o'r sylwadau i fy mhost diwethaf flewj o ddim i wneud efo'r post gwreiddiol. Maent i gyd yn ymwneud a sylw enllibus a wnaed yn erbyn Cai.

Y mae Cai a fi yn hoff o anghytuno a'n gilydd. Trwy anghytuno yr ydym yn cadarnhau ein cyd amddiffyniad o'r egwyddor bod Rhydd i Bob un ei Farn ac i Bob Barn ei Llafar

Dyma'r un a'r unig blog gwleidyddol Cymraeg sydd ddim yn cymedroli sylwadau. Y rheswm "da" am beidio cymedroli yw bod cymedroli yn tarddu ar drafodaeth rydd. Y rheswm ymarferol yw fy mod yn methu bod ynghlwm i gyfrifiadur 24 awr y dydd ac yr wyf, am resymau personol, yn fwyaf tebygol o fod ar lein yn ystod oriau man y bore. Sef yr adeg pan na fydd llawer o drafodaeth "byw" yn digwydd.

Dwi ddim yn postio pob dydd yn y naill iaith na'r llall gan nad ydwyf adref 7 diwrnod yr wythnos. Yr wyf newydd ddychwelyd o gyflwyno achos Llys yng Nghaerdydd. Tra yn y Brifddinas cefais alwad ffôn yn dweud wrthyf fod cwyn am sylw enllibus yn bodoli ar fy mlog. Fe gostiodd £4 imi gael mynediad i'r we i ddileu'r sylw salw!

Dwi ddim am gymedroli pob sylw. Rwy'n postio er mwyn ymateb!

Ond mae sylwadau enllibus gan eraill yn fy ngosod i mewn sefyllfa annheg. Sef fy mod i yn cael y bai ac yn cymryd y baich cyfreithiol am bob dim mae unrhyw gôc oen gwirion am ei ddweud yn y parth sylwadau.

Yr wyf am erfyn ar y cociau wŷn i beidio a defnyddio fy mlog bach i ar gyfer sarhau eraill. Os ydych yn teimlo bod eich sarhad yn gyfiawn creuwch eich blog eich hunain a chymerwch y baich cyfreithiol ar eich ysgwyddau eich hunain.

Cachwr yw un sydd yn taflu sarhad o dan faich cyfreithiol un arall. Cachwr dan din sydd yn anharddu'r traddodiad Cymreig o ryddid mynegiant cyfrifol.

Cysur i Cai.

Mae Cai druan yn poeni am ei safle yn y blogosffer mawr. Ar hyn o bryd ef yw'r blogiwr gwleidyddol Cymraeg fwyaf poblogaidd yn y Byd i gyd a'r trydydd yng Nghymru fach ddwyieithog. Mae o'n poeni bod Simon am ei guro'r flwyddyn nesaf i'r ail safle o ran blogwyr mwyaf poblogaidd Cangen Caernarfon o Blaid Cymru.

Cafodd y rhestrau lleol eu tynnu allan o restr Prydeinig cynhwysfawr. Mae Guerilla Welsh Fare prif blogiwr Cymru ym mhell ar y blaen yn y rhestr Prydeinig ar rif 36. Mae Blog Menai yn rhif 53 o gymharu a rhif 251 salw Simon. Ond Mae'r ail yn y rhestr Gymreig (blog Saesneg fi) yn rhif 50 sydd yn awgrymu bod fy mwyafrif i dros Cai cyn deneued a mwyafrif Gwynoro dros Gwynfor yn Chwefror '74!

Rhif 146 yw fy mlog Cymraeg. Erbyn ertholiadau blogawl 2010 byddwyf wedi agor cannoedd o gyfrifon e-bost i sicrhau mae fy mlogiau i bydd y gydradd gyntaf trwy'r bydysawd i gyd.

Mae hynt a helynt y blogiau Cymreig eraill i'w gweld yma 1-100; 101 i 200, 201 i 300.